Czym są kompetencje miękkie? Definicja i różnice względem twardych

Każdy człowiek ma jakieś kompetencje i umiejętności, które pomagają funkcjonować nie tylko w życiu codziennym. Mogą m.in. ułatwiać nawiązywanie kontaktów czy zdobywanie pracy. Czym jednak są kompetencje miękkie, a jak konkretyzują się te twarde?

Aby zacząć omawiać kwestię kompetencji miękkich, wcześniej warto odkryć, czym właściwie są kompetencje same w sobie. Mówiąc najprościej – to zbiór umiejętności i doświadczenia. Ludzie mają wiele kompetencji, jednak większość osób nie potrafi wykorzystać ich wszystkich w praktyce. Z tego powodu jedną z ważniejszych rzeczy jest wykorzystywanie swoich zdolności, możliwości, doświadczenia i kompetencji. Te ostatnie dzieli się m.in. na kompetencje miękkie i twarde. Co dokładnie je charakteryzuje i czym się od siebie różnią?

Kompetencje miękkie – czym są te umiejętności? Definicja

Kompetencje miękkie podzielić można na dwie grupy:

• wrodzone, które w sposób naturalny są przekazywane genetycznie, z pokolenia na pokolenie;
• nabyte, czyli umiejętności wykształcone w drodze treningu i doskonalenia na przestrzeni lat.

Są to więc zdolności osobiste, interpersonalne, które warunkują zachowania człowieka w społeczeństwie. Od tego, jaki zestaw kompetencji miękkich masz, zależy, w jaki sposób zachowujesz się w społeczeństwie. Ma wpływ również na to, jak organizujesz swoją pracę i czas wolny. Im więcej zdolności społecznych uzyskałeś, tym lepiej radzisz sobie w integracji z innymi osobami.

Kompetencje twarde

Kompetencje twarde to zbiór umiejętności, które łatwo zmierzyć. Można sprawdzić ich poziom, dlatego często są weryfikowane przez osoby rekrutujące pracowników. Już na etapie rozmowy o pracę rekruterzy są w stanie sprawdzić, czy kandydat wypracował daną umiejętność twardą. Do najbardziej popularnych kompetencji twardych zaliczyć można:

• znajomość języków obcych;
• specjalistyczne umiejętności i wiedza z danego zakresu;
• inne umiejętności możliwe do wypracowania, np. nauka programowania.

Są to zatem takie umiejętności, które niemal każdy jest w stanie nabyć. Jednemu nauka danej umiejętności będzie szła szybciej, innemu wolniej, w zależności od predyspozycji. Niemniej jednak po odpowiednim wkładzie pracy i wysiłku większość osób jest w stanie m.in. nauczyć się nowego języka czy znacznie zwiększyć swoją wiedzę z zakresu danej tematyki.

Kompetencje twarde i miękkie – najważniejsze różnice

Jak widzisz, umiejętności interpersonalne i twarde różnią się między sobą. Kompetencje miękkie często trudno jest dokładnie zmierzyć i w ciągu życia mogą się zmieniać (zarówno wzrastać, jak i spadać), często niezależnie od osoby. Duże znaczenie w tym aspekcie mają uwarunkowania genetyczne czy sposób wychowania. Kompetencje twarde z kolei nie są zależne od genetyki i każdy jest w stanie je nabyć w wyniku zaangażowania i wysiłku.

Kompetencje miękkie – dlaczego pracodawcy zwracają na nie uwagę?

Wiesz już, czym są umiejętności miękkie i twarde. Dowiedziałeś się, co je charakteryzuje, jak je odróżnić i jakie są przykładowe zdolności. Dlaczego jednak pracodawcy zwracają szczególną uwagę na kompetencje miękkie? Czy są one ważniejsze od kompetencji twardych?

Z pewnością masz już za sobą choć jedną rozmowę o pracę lub właśnie się do niej przygotowujesz i chcesz wypaść jak najlepiej. W zależności od tego, w jakim miejscu chcesz pracować i czym się zajmować, potencjalny pracodawca będzie oczekiwał od ciebie konkretnych umiejętności. Wbrew pozorom większość z nich interesuje bardziej zakres umiejętności miękkich. Dlaczego? Jak już wiesz, umiejętności twarde są umiejętnościami nabytymi – w każdej chwili można je zatem zdobyć lub rozwijać, jeżeli tylko ma się na to ochotę. W przypadku kompetencji miękkich, takich jak kreatywność, asertywność czy odporność na stres, nie jest to takie proste.

Jaki aspekt może mocniej wpływać na decyzję podczas rekrutacji?

Rekruter może zatem wybrać osobę o wysokich kompetencjach interpersonalnych, wrodzonych lub wytrenowanych z biegiem wielu lat, ale z mniejszymi umiejętnościami twardymi. Te drugie można bowiem rozwinąć już w trakcie pracy, np. przy pomocy szkoleń i kursów prywatnych lub firmowych. Zarządzanie takim pracownikiem dla pracodawcy może być zdecydowanie łatwiejsze, a współpraca może układać się lepiej. Relacje z kimś dobrze rozwiniętym w zakresie kompetencji osobistych już na wstępie mogą być bazą do owocnego działania.

W jaki sposób rozwijać kompetencje miękkie?

Kompetencji miękkich nie da się nauczyć z książki i często są one wrodzone, jednak nadal można je rozwijać. Najważniejsza jest praktyka – jeśli chcesz rozwinąć jakieś kompetencje miękkie, które w twojej opinii są potrzebne, ćwicz je. Najlepiej zrobić to poprzez zawieranie nowych kontaktów międzyludzkich lub pielęgnowanie i rozwijanie tych już istniejących. Umiejętności społeczne i śmiałość czy asertywność możesz rozwijać nie tylko przez głębokie relacje, lecz także zwykłe krótkie rozmowy z obcymi ludźmi na ulicy.

Pozytywne nastawienie do osób nieznajomych to podstawa. Zwyczajne rozmowy sprawiają, że twoja komunikacja w pracy czy w trakcie rozmowy rekrutacyjnej zdecydowanie wzrośnie. Choć takich umiejętności w CV nie wpiszesz, rekruterzy i pracodawcy z pewnością je wyłapią i docenią. Pielęgnuj i rozwijaj więc umiejętności społeczne, ćwicz pewność siebie i staraj się być sobą kreatywną, myśleć nieszablonowo.

Przykłady kompetencji miękkich

Do najczęściej występujących kompetencji interpersonalnych zaliczają się:

• asertywność;
• kreatywność;
• komunikatywność;
• dobra organizacja pracy;
• pewność siebie;
• samodyscyplina;
• odporność na stres;
• wysoka kultura osobista;
• umiejętność pracy w zespole;
• umiejętność szybkiego podejmowania decyzji;
• umiejętność szybkiego i permanentnego rozwiązywania problemów;
• szybkie odnajdywanie się w nowych środowiskach pracy;
• dobre nastawienie do ludzi – życzliwość i cierpliwość;
• zdolności perswazyjne;
• duża motywacja i zaangażowanie do pracy;
• umiejętność logicznego myślenia;
• umiejętność rozwiązywania problemów.

Inne rodzaje kompetencji miękkich i ich krótka charakterystyka

Kompetencje miękkie i twarde to tylko jeden z podziałów, który jest wyszczególniony. Ogólna klasyfikacja wygląda jednak nieco inaczej. Kompetencje dzieli się bowiem na cztery grupy – społeczne, osobiste, menadżerskie oraz zawodowe. Co warto o nich wiedzieć i czym każda z nich się charakteryzuje?

Kompetencje społeczne

Są to umiejętności odpowiedzialne za radzenie sobie w społeczeństwie. Poziom rozwinięcia tego rodzaju kompetencji wpływa na to, jak układa się życie społeczne i w jaki sposób wyglądają relacje międzyludzkie. Istnieją następujące rodzaje takich umiejętności:

• asertywność;
• empatia;
• nagradzanie;
• umiejętność własnej autoprezentacji;
• komunikacja werbalna;
• rozumienie kontaktu społecznego.

Kompetencje osobiste

Jest to umiejętność pozwalająca na dobre, efektywne zarządzanie samym sobą. Kompetencje tego rodzaju wpływają często m.in. na jakość wykonywanej przez ciebie pracy czy stopień zaangażowania w dany problem czy umiejętność wyjścia z trudnej sytuacji.

Kompetencje menedżerskie

Są to kompetencje, które pozwalają zarządzać zespołem ludzi. Im bardziej rozwinięte są twoje kompetencje menedżerskie, tym lepiej jesteś w stanie poradzić sobie w roli dowódcy, szefa, menedżera. Do kluczowych kompetencji menedżerskich, którymi powinien cechować się każdy, kto jest liderem, zaliczamy:

• zdolność podejmowania szybkich, często trudnych decyzji;
• umiejętność działania pod presją;
• nadawanie priorytetów wśród konkretnych zadań;
• motywowanie pracowników;
• wiedzę analityczną.

Kompetencje zawodowe

Są to umiejętności potrzebne do wykonywania danego zawodu, które nazwać można predyspozycjami. Do większości z nich potrzebne są pewne wrodzone umiejętności. Mogą to być jednak również nabyte umiejętności z zakresu danej dziedziny. W przypadku informatyka jest to np. szeroka wiedza na temat komputerów, systemów komputerowych i ich działania.

Miękkie kompetencje interpersonalne – podsumowanie

Reasumując, kompetencje to bardzo szeroki temat, o którym rozmawiać można godzinami. W przypadku ich podziału na miękkie i twarde sprawa jest prosta – pierwsze to umiejętności wrodzone bądź wyćwiczone w ciągu wielu lat, związane z interakcjami społecznymi. Te drugie są zaś łatwo mierzalne zdolności, umiejętności czy specjalistyczna wiedza z danego zakresu. Aby je przyswoić, wystarczy poświęcić czas na naukę.

Pamiętaj, że pracodawcę może nie interesować tak bardzo zakres kompetencji twardych, jak gama tych miękkich. Umiejętności techniczne, informacyjne możesz zdobyć w trakcie trwania zatrudnienia, na podstawie własnej nauki czy kursów firmowych. W przypadku miękkich umiejętności, które są równie potrzebne, szef może wymagać od kandydata pewnych cech, np. kreatywności.

Przed rozmową rekrutacyjną pamiętaj, że na umiejętności miękkie również masz wpływ. Jesteś w stanie rozwijać je przede wszystkim poprzez interakcję z innymi ludźmi. Nie muszą to być wyłącznie osoby znajome, lecz także te zupełnie obce, które każdego dnia mijasz na ulicy.