Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę przysługuje wypoczynek. W Polsce wyróżnić można kilka różnych rodzajów dni wolnych. Przykładem może być urlop okolicznościowy. Dowiedz się, czym jest i kiedy można z niego skorzystać.
W życiu każdego człowieka mogą pojawić się szczególne okoliczności, w których potrzebuje wziąć wolne w pracy i zająć się ważnymi sprawami rodzinnymi lub osobistymi. Dotyczy to między innymi sytuacji, takich jak ślub i wesele, urodzenie dziecka czy pogrzeb. Według przepisów prawa pracodawca ma wtedy obowiązek udzielić pracownikowi zwolnienia. Aby otrzymać urlop okolicznościowy, należy jednak dopełnić niezbędnych formalności, między innymi wystąpić ze specjalnym wnioskiem.
Rodzaje urlopów w Polsce
Urlop to nieodłączony element życia każdego pracownika. Każdemu należy się odpoczynek lub dzień wolny, w którym może zająć się swoimi sprawami. W naszym kraju wyróżnić można jego kilka różnych rodzajów – między innymi najbardziej urlop wypoczynkowy, który jest najbardziej znany i chętnie korzystają z niego pracownicy w każdym roku.
Istnieje też urlop szkoleniowy, macierzyński czy rodzicielski. Oprócz tych planowanych i dłuższych wakacji, niekiedy potrzebne są pojedyncze dni przeznaczone na załatwienie ważnych sprawy. Właśnie w takiej sytuacji ma zastosowanie urlop okolicznościowy.
Czym jest urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy trwa zazwyczaj 1–2 dni i odbywa się w terminie zaistnienia ważnych okoliczności. Najczęściej dotyczy ważnych wyjazdów i wydarzeń, takich jak ślub dziecka lub zgon bliskiej osoby. Najczęściej są to więc sytuacje budzące silne emocje, dlatego pracownikom należy się dzień urlopu. Szczegółowe przepisy dotyczące tego rodzaju wolnego znajdują się w rozporządzeniu dotyczącym sposobu usprawiedliwiania nieobecności pracowników i udzielania ich zwolnień. Nie reguluje ich jednak Kodeks Pracy.
Urlop okolicznościowy a urodzenie dziecka
Zarówno urlop macierzyński, rodzicielski, jak i okolicznościowy może być związany z urodzeniem dziecka. Kobieta w ciąży pracująca w danej firmie może wykorzystać aż 20 tygodni urlopu, z czego 6 jeszcze przed porodem. Natomiast urlop rodzicielski wynosi 32 tygodnie. W przeciwieństwie do tych dwóch rodzajów wolnego, urlop okolicznościowy nie dotyczy matki, ale najczęściej wykorzystuje go ojciec. Zazwyczaj trwa tylko 1 lub 2 dni, które przebywa on z mamą dziecka w szpitalu.
Urlop okolicznościowy a na żądanie – kiedy przysługuje?
Urlop okolicznościowy bywa niekiedy mylony z urlopem na żądanie. Co prawda oba przysługują pracownikom i łączy je to, że mają zastosowanie w szczególnych okolicznościach, jednak nie są tożsame. Przede wszystkim, urlop okolicznościowy wymaga podania przyczyny. Należy też wcześniej złożyć odpowiedni wniosek z prośbą o wolne i konkretnym powodem nieobecności. Natomiast urlop na żądanie nie wymaga podania żadnego konkretnego powodu. Przysługuje wszystkim pracownikom w liczbie 4 dni w roku kalendarzowym.
Ile trwa urlop okolicznościowy w 2022?
W roku 2022 według polskiego prawa pracy każdy pracownik może wykorzystać 2 dni urlopu w roku kalendarzowym na urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka lub innego ważnego wydarzenia. Warto pamiętać, że niewykorzystany urlop nie przechodzi na kolejny rok. Co więcej, można go wykorzystać w częściach, jednak musi mieć związek z tą samą okolicznością.
Jak potwierdzić urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy jest dosyć specyficznym rodzajem wolnego, ponieważ przepisy nie mówią wprost, jak powinien zostać wykorzystany. Najważniejszą zasadą jest to, że musi to być dzień powiązany z ważną sytuacją, którą należy odpowiednio udokumentować. W przypadku śmierci ojca lub innej bliskiej osoby wystarczający jest akt zgonu. W innej sytuacji należy pokazać szefowi akt urodzenia dziecka czy inny dokument dopasowany do okoliczności.
Czy urlop okolicznościowy jest płatny?
Pracownik podczas przebywania na urlopie okolicznościowym zachowuje prawo do wynagrodzenia. Wyliczane jest ono na podstawie rozporządzenia o wynagrodzeniach i przyznawane na podobnych zasadach, jak w przypadku urlopu wypoczynkowego. Istnieje jednak jedna mała różnica – w tej sytuacji zmienne składniki wynagrodzenia oblicza się z miesiąca, w którym urlop był wykorzystany. Na wypłatę nie ma wpływu niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy
Wynagrodzenie za urlop należy wyliczyć na początku ze stałych składników wynagrodzenia, a następnie ze zmiennych. Te pierwsze określone są w stawce miesięcznej w stałej wysokości i uwzględnia się je w wypłacie w wysokości należnej pracownikowi, który postanowił skorzystać z urlopu. Natomiast zmienne składniki wynagrodzenia to między innymi nagrody, premie czy prowizje. Są one uwzględniane jedynie z miesiąca wykorzystania urlopu i to za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc.
Kiedy wykorzystać urlop okolicznościowy w wymiarze 2 dni
Urlop okolicznościowy przysługuje w wymiarze jednego lub dwóch dni. Ich liczba jest uzależniona od okoliczności. Na 2 dni zwolnienia od pracy możesz liczyć w przypadku własnego ślubu oraz narodzin dziecka – wtedy pierwszy dzień przeznaczony jest na dzień porodu, a drugi na opiekę nad noworodkiem. Dotyczy to głównie ojców, ponieważ z nastaniem porodu u kobiety rozpoczyna się urlop macierzyński. Udzielenie urlopu okolicznościowego ma zastosowanie również w przypadku śmierci bliskiej osoby – dziecka, matki i ojca, męża lub żony, ojczyma lub macochy.
Jeden dzień wolnego urlopu okolicznościowego – jak można wykorzystać?
Uprawnienia do urlopu 1-dniowego zyskują pracownicy w przypadku śmierci teścia, babci i dziadka oraz brata lub siostry. Dotyczy to również innej osoby, która pozostaje pod bezpośrednią opieką pracownika lub na jego utrzymaniu. 1 dzień wolnego należy się też, gdy twoje dziecko bierze ślub. Zaślubiny lub pogrzeb dalszych członków rodziny lub przyjaciół nie uprawnia do urlopu okolicznościowego.
Jak uzyskać urlop okolicznościowy 2022?
Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę przysługuje urlop okolicznościowy. Aby z niego skorzystać, należy przedstawić pracodawcy odpowiedni wniosek. Najczęściej w tym celu zakłady pracy mają przygotowane stosowne formularze. W dokumencie powinny znaleźć się informacje takie jak imię i nazwisko pracownika, data złożenia wniosku, termin planowanego urlopu oraz powód. Konieczne jest także przedstawienie dokumentu, potwierdzające przyczynę nieobecności – akt pogrzebu, zawarcia małżeństwa czy narodzin dziecka podawany jest pracodawcy tylko do wglądu.
Wniosek o urlop na ślub lub pogrzeb – jak go wypełnić i kiedy złożyć?
Najlepiej zgłosić chęć wzięcia urlopu okolicznościowego ze sporym wyprzedzeniem – jest to możliwe między innymi wtedy, jeżeli chcesz iść na ślub, który zazwyczaj zaplanowany jest sporo miesięcy wcześniej. Jednak w innej sytuacji może to być nie możliwe – niespodziewana śmierć babci czy innej bliskiej osoby to zdarzenia zupełnie nieprzewidziane. Wtedy także możesz skorzystać z wolnego, nawet jeżeli poinformujesz o tym zakład pracy w dniu tragicznego zdarzenia. Warto pamiętać, że urlopu tego wcale nie musisz wykorzystać w dniu ważnego wydarzenia – na przykład możesz wykorzystać wolne, aby pomóc dzieciom w organizacji wesela.
Kiedy pracodawca może nie udzielić urlopu okolicznościowego?
Urlop okolicznościowy należy wykorzystać na ważne sprawy rodzinne – nie możesz z niego korzystać w sytuacjach takich jak wezwanie do sądu lub jako świadek na policje. W takich okolicznościach pracodawca również ma obowiązek udzielić ci dnia wolnego, ale będzie to urlop bezpłatny. Ewentualnie o zwrot kosztów możesz ubiegać się od sądu. Pracownikom należy się też dzień wolnego, jeżeli są dawcami krwi. W takiej sytuacji, czas ten jest liczony podobnie jak urlop wypoczynkowy i przysługuje ci normalne wynagrodzenie.
Czy pracodawca może odmówić urlopu okolicznościowego?
Według obowiązujących przepisów pracodawca nie ma prawa odmówić urlopu okolicznościowego, jeżeli jest on uzasadniony. Kodeks Pracy nie wyznacza sztywnych granic, ile razy w roku można ubiegać się o ten rodzaj urlopu. Jeżeli pracownik na początku roku ma swój ślub, w lipcu pogrzeb dziadka, a za pół roku narodziny dziecka, może wziąć wolne związane z każdym tym wydarzeniem. Uznaje się, że wniosek o urlop można złożyć nawet 2–3 tygodnie przed lub po pogrzebie czy weselu, jeżeli pracownik będzie załatwiać formalności związane z tym zdarzeniem.
Urlop okolicznościowy udzielany jest w przypadku ważnych wydarzeń rodzinnych, takich jak ślub, pogrzeb czy narodziny dziecka. Pracownikowi przysługuje 1 lub 2 dni wolnego. Musi jednak wcześniej poinformować o tym pracodawcę i odpowiedniego udokumentować przyczynę swojej nieobecności.
Sprawdź zarobki w poszczególnych zawodach
