Biegły sądowy to osoba, która posiada specjalistyczną wiedzę na dany temat, dzięki czemu może przyczynić się do sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy sądowej. Dowiedz się, jak zostać biegłym sądowym oraz na czym polega jego praca.
Biegłym sądowym może zostać praktycznie każdy, kto wyróżnia się ponadprzeciętną wiedzą w danej dziedzinie. Ekspert ten bierze udział w postępowaniu sądowym oraz przedstawia fachową opinię na temat, który wymaga wyjaśnienia. Informacje, których udzieli w trakcie sprawy sądowej, często są kluczowe i potrafią zadecydować o dalszym losie stron. Tak naprawdę powołanie biegłych to obowiązek sądu, o czym wspomina Prawo o ustroju sądów powszechnych Dz.U Nr 98. Jak widać to bardzo odpowiedzialna funkcja, do której należy podejść z należytą powagą. Jak zostać biegłym sądowym oraz na czym tak dokładnie polega jego praca?
Czym zajmuje się biegły sądowy?
W związku z szybkim rozwojem cywilizacji, z roku na rok pojawia się coraz więcej specjalizacji w różnych dziedzinach nauki i życia. Sprawia to, że zachodzi potrzeba kształcenia specjalistów w bardzo wąskim zakresie. Przez to niekiedy w sądach pojawiają się sytuacje, w których wymagana jest fachowa wiedza – właśnie wtedy nieoceniona jest rola biegłych sądowych. Obowiązek ich powołania wynika z przepisów kodeksu postępowania cywilnego, karnego i administracyjnego. Specjalistyczna wiedza tych ekspertów może być niezbędna, aby rozstrzygnąć skomplikowaną kwestię i tym samym ogłosić sprawiedliwy wyrok w danej sprawie.
Kto może zostać biegłym sądowym?
Biegłym sądowym może zostać każda osoba, która spełnia warunki określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.01.2005 roku w sprawie biegłych – Dz. U 2005.15.133. Do najważniejszych wymagań należy ukończenie 25 roku życia oraz korzystanie z pełni praw cywilnych i obywatelskich. Wyjątkiem jest tłumacz języka migowego, który może rozpocząć pracę w tym charakterze już w wieku 21 lat, gdy posiada certyfikat drugi T2, o czym wspomina ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Niezbędne są też dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie ogólne lub specjalistyczne. Przed złożeniem wniosku należy określić dziedzinę, w której ekspertem jest kandydat na biegłego.
Jak zostać biegłym sądowym?
Jak zostać biegłym sądowym? W zgodzie z ustawą z 27 lipca 2001 r. nr 15 o Ustroju Sądów Powszechnych biegły sądowy to osoba, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki lub życia. Najczęściej wymaga się, aby były one potwierdzone odpowiednim dokumentem. Decyzja dotycząca tego, kto zostanie wpisany na listę biegłych sądowych, należy do prezesa sądu okręgowego. Powinna to być osoba, która może udzielić fachowych informacji, a jednocześnie wyróżnia się powagą oraz wysoką kulturą.
Czym powinien wyróżniać się kandydat?
Jak zostać biegłym sądowym? Specjalistyczna wiedza oraz dokumenty potwierdzające kompetencje zawodowe dotyczącego danego rodzaju rzemiosła, nauki czy techniki to jednak niejedyne wymagania, które należy spełnić, aby pracować na tym stanowisku. Wszystkie kwestie dotyczące biegłych sądowych regulują rozporządzenia – określają między innymi to, że kandydat na biegłego powinien cieszyć się zaufaniem publicznym oraz wyróżniać bezstronnością i sumiennością. Biegły sądowy jest organem pomocniczym sądu, powinien wiec godnie reprezentować ten urząd.
Jak zostać biegłym sądowym – wykształcenie?
Czy biegli sądowi powinni mieć wyższe wykształcenie? Jak najbardziej. We wniosku o ustanowienie biegłych sądowych podawane są zdobyte przez nich umiejętności i kwalifikacje – to tak naprawdę jedno z podstawowych wymagań, dzięki któremu mogą oni wnieść fachowe informacje do danego postępowania sądowego. Gdy wniosek składa lekarz, powinien mieć I lub II stopień specjalizacji. Posiadane wykształcenie ogólne oraz kierunkowe związane z daną dziedziną nauki umożliwiają sporządzanie rzetelnych opinii, ułatwiających sędziom prowadzenie postępowania. Kompetencje kandydata sprawdzane są przed wpisaniem na listę stałych biegłych.
Jakie dokumenty powinien złożyć kandydat?
Prawo o ustroju sądów powszechnych określa, jakie oryginały lub kserokopie dokumentów powinna dostarczyć osoba, starająca się o stanowisko biegłego sądowego. Należy do nich między innymi życiorys, kwestionariusz osobowy, odpis dyplomów i świadectw, zaświadczenie potwierdzające uprawnienia i ukończenie kursów, informacje z KRK, oświadczenie o korzystaniu z pełni praw oraz przynależności do organizacji zawodowej. Zainteresowany powinien przedstawić oryginały tych dokumentów oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej. Dopiero po ich zaakceptowaniu możliwe jest ustanowienie biegłym sądowym z dokładnym określeniem dziedziny, w której się specjalizuje.
Kiedy powoływani są biegli sądowi?
Powoływanie biegłych sądowych reguluje rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r – ma to miejsce wtedy, jeżeli w takcie sprawy sądowej potrzebna jest wiedza ekspercka na dany temat. Lista osób, które posiadają takie kompetencje, dostępna jest dla wszystkich zainteresowanych – zarówno dla stron, uczestników postępowania, jak i organów prowadzących postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych. Listy biegłych sądowych są dostępne w sekretariatach. Każdego roku w styczniu prezes sądu okręgowego podaje do wiadomości uaktualniony wykaz. W razie nagłej zmiany, również niezwłocznie o tym powiadamia.
Ile trwa kadencja?
Co warto wiedzieć na temat okresu ustanowienia osób na tym stanowisku? Szczegóły dotyczące biegłych sądowych regulują rozporządzenia – między innymi z dnia 16 listopada 2006 r, poz. 133, § 2. Wspomina ono o długości trwania kadencji biegłego. Według nowych wytycznych wynosi ona 5 lat i upływa wraz z końcem roku kalendarzowego. Szczegóły takie jak liczba kadencji oraz wiek, do którego może on pełnić tą funkcję nie jest ograniczona przez obowiązujące przepisy. Decyzję o ustanowieniu lub odmowie ustanowienia biegłych podejmuje prezes sądu okręgowego.
Wynagrodzenie
Biegłym sądowym przysługuje wynagrodzenie za wydawanie rzetelnych opinii w trakcie procesów sądowych. Jego kwota uzależniona jest od kilka czynników, między innymi od stopnia złożoności problemu, doświadczenia, warunków, w jakich opracowano opinie oraz wykształcenia eksperta. Najwyższej opłacani są biegli z dziedzin takich jak medycyna, geodezja i kartografia oraz badania naukowe.
Sprawdź zarobki w poszczególnych zawodach
