Ambasador to urzędnik, przed którym stoi niezwykle ważne zadanie – reprezentowanie Polski za granicą i budowanie jej pozytywnego wizerunku. Domyślasz się więc zapewne, że na to stanowisko nie można powołać przypadkowej osoby. Jak zostać ambasadorem? Sprawdź, jak wygląda ścieżka kariery dyplomatów wysokiego szczebla!
Bycie ambasadorem, czyli wysokim urzędnikiem reprezentującym nasz kraj za granicą, to nie tylko zaszczyt, ale także realne profity. Jak zostać ambasadorem? Droga na to stanowisko nie jest prosta. Nie oznacza to jednak, że jako zwykły człowiek nie masz szansy zostać szefem placówki dyplomatycznej. Dowiedz się, od czego zacząć planowanie takiej kariery!
Kto zajmuje się powoływaniem ambasadorów?
W kwestii powoływania ambasadorów decydujące zdanie ma prezydent RP. To on powołuje osoby, które będą reprezentowały nasz kraj na zagranicznych placówkach. W praktyce dużo zależy także od ministra – prezydent najczęściej wyznacza ambasadorów rekomendowanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Po nowelizacji ustawy o służbie zagranicznej w 2022 roku wpływ na wybór ambasadora ma także nowo powołany Szef Służby Zagranicznej. Musi on wyrazić zgodę np. w przypadku, gdy proponowana osoba studiowała lub odbywała kursy w kraju, który nie jest naszym sojusznikiem. Kwestia „jak zostać ambasadorem” jest zatem dość złożona. Choć nie trzeba przechodzić żadnej formalnej rekrutacji, ostateczna decyzja zależy od kilku ważnych dla naszego państwa osób.
Czy jako ambasador musisz mieć szczególne wykształcenie?
Jeśli zastanawiasz się, jak zostać ambasadorem i rozważasz wybór studiów, to warto wiedzieć, że kierunek nie ma kluczowego znaczenia. Zgodnie z ustawą o służbie zagranicznej od kandydata na ambasadora wymaga się jedynie tytułu magistra lub równorzędnego.
W praktyce pracę w dyplomacji najczęściej podejmują absolwenci kierunków takich jak: stosunki międzynarodowe, politologia, ekonomia, prawo.
Oczywiście najwyższy urzędnik w służbie dyplomatycznej Polski powinien posiadać szereg innych kwalifikacji, nie tylko wykształcenie. Formalnie wymaga się od niego:
- znajomości co najmniej dwóch języków obcych;
- dobrego stanu zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego;
- odbycia 18-miesięcznej aplikacji dyplomatyczno-konsularnej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (opcjonalnie przyszły ambasador może wykazać się innym doświadczeniem – informacje na ten temat znajdziesz poniżej);
- zdania egzaminu dyplomatyczno-konsularnego.
W praktyce ambasador powinien być wszechstronnie wykształconą osobą, posiadającą szeroką wiedzę o świecie (polityce, historii, gospodarce, kulturze), łatwo nawiązującą kontakty, o wysokich kompetencjach społecznych. Warto pamiętać, że taki urzędnik reprezentuje Rzeczpospolitą Polską za granicą na wiele sposobów – uczestnicząc w wydarzeniach kulturalnych, spotykając się z przedstawicielami władz zarówno zawodowo, jak i prywatnie, działając na rzecz potrzebujących itp.
Czy aplikacja dyplomatyczno-konsularna zawsze jest konieczna?
W ustawie o służbie zagranicznej znajduje się zapis o konieczności odbycia aplikacji dyplomatyczno-konsularnej w MSZ. W niektórych przypadkach nie ma jednak takiej konieczności. Alternatywą dla aplikacji jest ukończenie Krajowej Szkoły Administracji Publicznej lub praca jako urzędnik służby cywilnej.
Niekiedy zdarza się, że kandydatem na ambasadora jest osoba, która ma doświadczenie w obszarze stosunków międzynarodowych. Wówczas można zdecydować o skróceniu czasu trwania aplikacji lub całkowicie zwolnić kandydata z jej odbywania.
Jak zostać ambasadorem – sposoby na zdobycie doświadczenia
Jeśli dopiero studiujesz lub rozpoczynasz karierę zawodową, musisz wiedzieć, że zanim rozpoczniesz służbę w dyplomacji na najwyższym szczeblu, czeka cię prawdopodobnie długa droga. Mało kto otrzymuje stanowisko ambasadora tytularnego w młodym wieku. Zazwyczaj przysługuje on doświadczonym, utytułowanym i powszechnie szanowanym politykom, przedstawicielom nauki czy urzędnikom. Dla wielu z nich jest to swego rodzaju zwieńczenie kariery zawodowej.
Mimo to warto wiedzieć, jak zostać ambasadorem, by odpowiednio pokierować swoją ścieżką rozwoju. Przede wszystkim wybierz studia, które będą ułatwiały ci orientowanie się w sytuacji na świecie, poszerzały horyzonty i wspierały otwarte myślenie. Działaj także na własną rękę – czytaj książki historyczne, filozoficzne, na temat innych kultur. Dobrym pomysłem jest także podjęcie działań w ramach wolontariatu międzynarodowego, odbycie praktyk w MSZ czy jednej z instytucji Unii Europejskiej.
Pamiętaj jednak, że do pracy jako ambasador najlepiej nadają się osoby o szczególnym zestawie cech – o wysokiej kulturze osobistej, umiejące słuchać, dobrze czujące się podczas wystąpień publicznych. Jeśli masz introwertyczną osobowość, nie lubisz spotkań i kontaktów z ludźmi, to możliwe, że sprawdziłbyś się na mniej eksponowanym stanowisku.
Sprawdź zarobki w poszczególnych zawodach
